Kupa tedavisi genel olarak, vakum yoluyla negatif basınç oluşturmak için cilt üzerine yerleştirilen kupaların kullanıldığı bir teknik olarak tanımlanabilir. Bu tedavi çok eski zamanlara kadar uzanır ve tüm dünyada kullanılmıştır. MÖ 400’de Herodot, ıslak ve kuru kupayı, hazımsızlık, iştahsızlık ve baş ağrıları gibi birçok rahatsızlık için etkili bir tedavi olarak tanımlamıştır. Hipokrat, jinekolojik şikayetler, sırt ve ekstremite hastalıkları, farenjit, akciğer hastalıkları ve kulak rahatsızlıkları için ıslak kupa tedavisi yapılmasını önermiştir. Kupa tedavisinden Eski Mısır’daki ünlü Papirüs Ebers’te de (MÖ 1550) bahsedilmiştir. Çin’de kupa, Mawangdui metinlerinde (MÖ 168) tıbbi bir tedavi olarak kaydedilmiştir. Geleneksel Çin tıbbı kaynakları dışında kupa uygulaması ile ilgili en sistematik ve detaylı bilgiler, MS 600 yıllarından itibaren bu yöntemi uygulamış olan Müslüman toplumların kaynaklarında bulunmaktadır.

Kuru ve yaş olmak üzere iki tür kupa tedavi yöntemi vardır. Kuru kupa, kan alma olmadan uygulanır, invaziv değildir. Yaş kupa (hacamat) invazivdir ve bisturi kullanılarak kan alma işlemi de yapılır.

Deriye kupa ile uygulanan negatif basınç (vakum kuvveti) ile bölgedeki damarların genişlemesi ve bölgeye kan dolaşımının artışı sağlanır. Buna bağlı olarak bölgedeki hücrelere oksijen ve besin akışı hızlandırılır. Negatif yüksek basınç, kan hacminde artışa yol açar ve bu da bölgedeki filtrelenmiş olan ve hücreler arasındaki boşluklarda bulunan sıvının birikmesini sağlar. Toplanan filtrelenmiş sıvı, hastalıkla ilgili ve hastalığa neden olan bazı maddelerin yanı sıra, bölgede ağrıya neden olan prostaglandinler ve enflamatuar aracıları içerir. Bisturi ile yapılan çizikler, enflamatuar hücre göçünü ve endojen opioid salınımını uyararak doğal ve kazanılmış bağışıklığı arttırır. Bu işlem, kan akışının iyileşmesine, toksinlerin uzaklaştırılmasına, nöroendokrin dengesinin geri kazanılmasına, oksijen miktarının artmasına ve doku perfüzyonuna yol açar.

Kupa tedavisinde kullanılan birçok anatomik bölge vardır. Bu bölgeler, tedavi edilen rahatsızlığa göre seçilir. Kasların bol olduğu yerler, kupaların yerleştirildiği en yaygın noktalardır. Bunlar sırt, göğüs, karın, kalça ve bacak bölgeleridir.

Kupa tedavisi hem sağlıklı olanlarda hem de rahatsızlıkları olan hastalarda uygulanabilir.

Kupa tedavisinden yararlanılan lokal rahatsızlıklar:

  • Baş ağrısı ve migren
  • Bel ağrısı
  • Boyun ve omuz ağrısı
  • Diz ağrısı

Kupa tedavisinin etkili olduğu sistemik hastalıklar:

  • Hipertansiyon
  • Romatoid artrit
  • Diabetes mellitus
  • Mental bozukluklar
  • Karpal tünel sendromu
  • Astım
  • Kronik enfeksiyonlar
  • Psöriyazis

Kupa tedavisi uygulanmaması gereken kişiler:

  • Kanser hastaları
  • Herhangi bir organ yetmezliği bulunanlar
  • Kalp pili kullananlar
  • Hemofili ya da benzer bir kan hastalığı olanlar
  • Geriatrik hastalar
  • Pediatrik hastalar
  • Hamile ve mensturasyon dönemindeki kadınlar

Anatomik kontrendikasyonlar derin ven trombozu, açık yaralar ve kemik kırıkları olan bölgeleri kapsar. Hacamat doğrudan sinirlere, atardamarlara, toplardamarlara, varisli damarlara, cilt lezyonlarına, vücut açıklıklarına, lenf düğümlerine, gözlere veya cilt iltihabı olan bölgelere yapılmamalıdır. Antikoagülan kullananlar ve akut enfeksiyonu olanlar genellikle kupa tedavisinden kaçınmalıdır. Kupa tedavisinin mutlaka yasal sertifikası olan bir hekim tarafından yapılması gerekmektedir.

İslam tıbbında, kameri ayın üçüncü çeyreğinde, özellikle 17, 19 ve 21. günlerinde hacamat yapılması tavsiye edilir. Ay evrelerinin kan basıncı üzerindeki etkileri ile ilgili bir araştırma, fiziksel uygunluk indeksi düşük olanlarda kameri ayın üçüncü çeyreğinde ortalama arteriyel kan basıncının daha yüksek olduğunu göstermiştir. Bu sonucun ayın yerçekimi kuvvetine ve bunun insanlarda kardiyovasküler fonksiyon üzerindeki olası etkisine bağlı olduğu düşünülmüştür.

Enfeksiyon kontrolü için ayrıntılı önlemler hayati önem taşır. Ellerin yıkanması ve uygun koruyucu ekipmanların (eldiven, maske, koruyucu gözlük, önlük) giyilmesi, enfeksiyon bulaşması riskini önlemek için çok önemlidir. Tedavi sırasında kullanılan kupalar, bisturiler ve vakum pompaları tek kullanımlık ekipman olmalıdır.

Kupaların ciltte 5-10 dakikadan fazla kalmaması gerekmektedir.  Hacamattan kalan izler kişilere göre değişmekle birlikte 1-10 gün içinde kaybolur. Kantaron yağı ile pansuman yara iyileşmesini hızlandırmaktadır.

 

KAYNAKLAR

  1. Aboushanab TS, AlSanad S. Cupping Therapy: An Overview from a Modern Medicine Perspective. J Acupunct Meridian Stud. 2018;11(3):83-87.
  2. Ahmadi A, Schwebel DC, Rezaei M. The efficacy of wet-cupping in the treatment of tension and migraine headache. Am J Chin Med. 2008;36(1):37-44.
  3. Cao H, Han M, Li X, Dong S, Shang Y, Wang Q, Xu S, Liu J. Clinical research evidence of cupping therapy in China: a systematic literature review. BMC Complement Altern Med. 2010; 16;10:70.
  4. Chakraborty U, Ghosh T. A study on the physical fitness index, heart rate and blood pressure in different phases of lunar month on male human subjects. Int J Biometeorol. 2013;57(5):769-74.
  5. Ghods R, Sayfouri N, Ayati MH. Anatomical Features of the Interscapular Area Where Wet Cupping Therapy Is Done and Its Possible Relation to Acupuncture Meridians. J Acupunct Meridian Stud. 2016;9(6):290-296.
  6. Mazhar Uddin SM, Haq A, Sheikh H. The Use of Hijama (Wet Cupping) in Alternative and Complementary Medicine: Efficacious or Perilous? J Acupunct Meridian Stud. 2016;9(6):285-286.
  7. Moura CC, Chaves ÉCL, Cardoso ACLR, Nogueira DA, Corrêa HP, Chianca TCM. Cupping therapy and chronic back pain: systematic review and meta-analysis. Rev Lat Am Enfermagem. 2018; 14;26:e3094.
  8. Nimrouzi M, Mahbodi A, Jaladat AM, Sadeghfard A, Zarshenas MM. Hijamat in traditional Persian medicine: risks and benefits. J Evid Based Complementary Altern Med. 2014;19(2):128-36.