Akupunktur, vücutta belirli noktalara küçük iğneler veya basınç uygulanması ilkesine dayanan bir tıbbi tedavi sistemidir. Bu tedavi sisteminin kökenleri geleneksel Çin tıbbına dayanmaktadır. Buna göre sağlık, “hayat enerjisi” anlamına gelen qi’nin dengelenmesinden kaynaklanır ve tüm fiziksel varlıklarda akan yin/yang ikilemini kapsar. Akupunktur, meridyenler olarak bilinen vücuttaki belirli kanallardan akan qi fazlalığını azaltmayı veya tıkanıklığı açmayı amaçlar. Akupunktur, birçok farklı hastalık ve semptom için farmakolojik olmayan bir tedavi seçeneğidir. Çok sayıda bilimsel çalışma, akut veya kronik sırt ağrısı, osteoartritte diz ağrısı, miyofasyal ağrı ve baş ağrılarının tedavisinde etkinliği göstermiştir.
Akupunktur iğneleri genellikle paslanmaz çelikten, 10 ila 100 mm arasında değişen esnek iğnelerdir. Baş ve boyunda ince ve kısa iğneler kullanılır. Tek kullanımlık ve steril olmalıdır. Seanslarda genellikle, hastalığa göre belirlenen akupunktur noktalarına 5 ila 20 iğne yerleştirilir. Uygulayıcı, hasta yatmış ve rahatlamış durumdayken iğneleri koymak gerekir, 10 ila 20 dakika arasında kalırlar. Yerleştirme sırasında bir hassasiyet olabilir, ancak genellikle hızlı bir girişle ağrı en aza indirilir. Genel olarak akupunktur, hastanın mahremiyetine saygılı, sakin ve sessiz bir ortamda yapılmalıdır.
Akupunktura başlamadan önce, hastalar genellikle uygulayıcı hekim tarafından kapsamlı bir görüşme ve muayeneden geçer. Anamnez, geleneksel tıbbi geçmişi ve fiziksel geçmişi içerebilir, ancak aynı zamanda dil ve radyal nabzın spesifik analizi de önemlidir. Bu durumun altında yatan neden, bireyin zihinsel durumunun ve duygularının fiziksel duruma yansımasıdır. İğneler uygulandıktan sonra 10 ila 20 dakika boyunca yerinde kalır.
Genel olarak, akupunkturdan kaynaklanan komplikasyonlar nadirdir ve çoğunlukla daha az deneyimli uygulayıcılarla ilişkilidir.
Akupunkturun kronik bel ağrısı çeken hastalarda farmakolojik olmayan birinci basamak tedavi olarak kullanılması ve önerilmesi Amerikan Doktorlar Koleji’nin tavsiyesidir
Farmakolojik tedaviye yanıt vermeyen kronik baş ağrıları veya migren için de kullanılması önerilmektedir. Akupunkturun baş ağrısı sıklığını orta derecede azalttığı ve baş ağrısı yoğunluğunda azalmaya neden olduğu gösterilmiştir. Kanserli hastalarda ağrı kontrolünün yanı sıra kemoterapinin neden olduğu bulantı ve kusmayı tedavi etmek için yaygın olarak kullanılmaktadır.
Amerikan Kulak Burun Boğaz, Baş ve Boyun Cerrahisi Akademisi, alerjik rinit için akupunktur kullanımını desteklemektedir. Lateral epikondil tendinopatisini tedavi etmek için de kullanılmaktadır. Fibromiyalji tedavisinde de etkili olduğu gösterilmiştir.
Hekimler, bu yöntem hakkında temel bir bilgiye sahip olmalı ve ayrıca alternatif ve tamamlayıcı tıp yöntemlerinden yararlanan hastalarına açık olmalıdır. Akupunktur uygulayan hekimlerin, hastalarını ve diğer hekimleri akupunkturun temeli ve faydası konusunda bilgilendirmeleri önemlidir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), akupunkturun etkili olduğu kanıtlanmış olan hastalıkları şöyle listelemiştir:
- Yüksek ve düşük tansiyon
- Kemoterapiye bağlı bulantı ve kusma
- Peptik ülser dahil bazı mide rahatsızlıkları
- Dismenore
- Dizanteri
- Alerjik rinit
- Yüz ağrısı
- Romatizmal eklem iltihabı
- Burkulmalar
- Tenisci dirseği
- Siyatik
- Diş ağrısı
- Felç riskini azaltma
- Doğum indüksiyonu
- Fibromiyalji
- Nevralji
- Ameliyat sonrası iyileşme
- Madde, tütün ve alkol bağımlılığı
- Omurga ağrısı
- Boyun Tutulması
- Vasküler demans
Sonuç olarak akupunktur, birçok hastalığın tedavisinde güçlü etkinlik kanıtlarına sahiptir ve sertifikalı hekimlerin ellerinde güvenli kabul edilir. Bu güçlü bilimsel destek, tüm tedavilerin neredeyse yarısının kullanımları için kanıt bulunmadığı geleneksel bir sağlık sistemi bağlamında hastalar için etkileyici ve faydalıdır. Akupunktur ayrıca bu tedaviler içerisinde çok uygun maliyetli bir seçenektir. Oransal olarak, birçok geleneksel tedaviden daha fazla kanıta sahiptir ve nispeten daha güvenlidir. Hastalar, hekimler ve sağlık yöneticileri, hastalar için akupunktur tedavisinin güvenli, uygun maliyetli ve kanıta dayalı bir öneri olduğundan emin olabilirler.
KAYNAKLAR
- Huang W, Johnson TM, Kutner NG, Halpin SN, Weiss P, Griffiths PC, Bliwise DL. Acupuncture for Treatment of Persistent Disturbed Sleep: A Randomized Clinical Trial in Veterans With Mild Traumatic Brain Injury and Posttraumatic Stress Disorder. J Clin Psychiatry. 2018 Dec 11;80(1) [PubMed]
- Lacey JM, Tershakovec AM, Foster GD. Acupuncture for the treatment of obesity: a review of the evidence. Int J Obes Relat Metab Disord. 2003 Apr;27(4):419-27. [PubMed]
- Mayhew E, Ernst E. Acupuncture for fibromyalgia–a systematic review of randomized clinical trials. Rheumatology (Oxford). 2007 May;46(5):801-4. [PubMed]
- PDQ Integrative, Alternative, and Complementary Therapies Editorial Board. PDQ Cancer Information Summaries [Internet]. National Cancer Institute (US); Bethesda (MD): Jun 23, 2021. Acupuncture (PDQ®): Health Professional Version. [PubMed]
- Song G, Fiocchi C, Achkar JP. Acupuncture in Inflammatory Bowel Disease. Inflamm Bowel Dis. 2019 Jun 18;25(7):1129-1139. [PubMed]
- Van Hal M, Dydyk AM, Green MS. Acupuncture. [Updated 2021 Jul 31]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan [PubMed]
- Zhang Y, Lin L, Li H, Hu Y, Tian L. Effects of acupuncture on cancer-related fatigue: a meta-analysis. Support Care Cancer. 2018 Feb;26(2):415-425. [PubMed]